Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kasım 2019’da Libyalı muhatabı ile imzaladığı “Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması” çerçevesinde Türkiye bölgede geniş bir sahada petrol ve doğalgaz aramacılığına da yetkili kılındı. Ekim 2022’de ise dönemin Dışişleri ve Enerji bakanları Libyalı muhatapları ile hidrokarbon mutabakat muhtırası imzaladı. Ancak 2023 başında Trablus Temyiz Mahkemesi görev alanını aşarak Akdeniz’de petrol ve doğalgaz aramalarına ilişkin Libya- Türkiye mutabakat zaptının uygulamasının askıya alınmasına karar verdi. Bölgedeki siyasi gerilimler ve diğer ülkelerin Türkiye aleyhtarı çalışmaları nedeniyle mutabakat zaptı askıya alınsa da Türkiye bölgedeki haklı davasından asla vazgeçmedi.
HAKÇA PAYLAŞIM TEZİ
Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin dışında Suriye, Lübnan, İsrail, Mısır, Libya, Yunanistan, KKTC ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin bulunması nedeniyle deniz yetki alanlarının sınırlandırılması ciddi önem taşıyor. Türkiye, bölgede uluslararası hukuktan doğan haklarının mücadelesini uzun yıllardır sürdürürken hidrokarbon kaynaklarının 2000’li yılların başındaki keşfi ve Doğu Akdeniz’deki ülkelerin bu alanda adım atmasıyla sınırlandırma konusu gündeme gelmeye başladı. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Kıbrıs Türklerinin eşit haklarını hiçe sayarak 2003’te Mısır, 2007’de Lübnan, 2010’da da İsrail ile deniz sınırı anlaşmaları yaptı. Bu anlaşmalara kıta sahanlığı haklarını ihlal etmesi başta olmak üzere birçok nedenle itiraz eden Türkiye ve KKTC, bölge ülkelerini bu anlaşmaları yapmamaları konusunda uyardı. Sabah’ın haberine göre, Mısır, Yunanistan, Rum yönetimi ve İsrail tarafından Kahire’de oluşturulan Doğu Akdeniz Gaz Forumu ile Türkiye, Libya ve Lübnan gibi aktörler saf dışı bırakılmaya çalışıldı. Şimdi Türkiye “hakça paylaşım” tezini yeniden dile getirmek için Libya’ya enerji çıkarması yapacak.
İKİLİ GÖRÜŞME YAPILACAK
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, bugün Libya’ya giderek Ekonomi ve Enerji Zirvesi’ne katılacak. Libya Başbakanı Abdülhamid Dibeybe ile de görüşmesi beklenen Bayraktar, Libya Petrol ve Doğalgaz Bakanı Muhammed Avn ve Libya Ulusal Petrol Kurumu Başkanı Ferhat bin Kıdara ile de ikili görüşmeler gerçekleştirecek. Türkiye, Oruç Reis ve Barbaros Hayreddin Paşa Sismik Araştırma Gemileri ile Fatih, Yavuz, Kanuni ve Abdülhamid Han gibi derin deniz sondaj gemileri ile hidrokarbon arama çalışmalarında dünyanın önde gelen filolarından birine sahip olurken, şimdi üçüncü ülkelerde de aramacılık için çalışmalar başlatılacak. Bayraktar, “Gerek gaz gerekse petrolle alakalı projelerde Türkiye’nin bunlarla birlikte bir şey daha yapması lazım. Hedeflerimizden bir tanesi mutlaka Türkiye’nin üçüncü ülkelerde petrol ve doğalgaz aramaları, üretimleri yapması. Yani Libya, Irak, Afrika, Kafkas coğrafyası, Orta Asya’da bunların bir kısmı kara bir kısmı deniz sahaları olabilir. Cumartesi günü Libya’da Ekonomi ve Enerji Zirvesi var ona katılacağım. Dolayısıyla bizim oralarda geliştireceğimiz saha ve projelerde, ortaklıklarda kendi gemilerimizle bu faaliyetleri yapabilme imkânımız var. Bu bize ayrı bir güç katıyor” dedi.
